1 Lepszy szacunek niż wielkie bogactwo,
lepsze uznanie niż srebro i złoto.
2 Spotykają się bogacz i nędzarz -
Pan obydwu jest Stwórcą.
3 Rozważny zło widzi i odwraca się,
nierozważni tam idą - i szkodę ponoszą.
4 Owocem pokory jest bojaźń Pańska,
bogactwo, szacunek i życie.
5 Ciernie, sidła na drodze złoczyńcy,
kto życia strzeże, ten od nich jest z dala.
6 Wdrażaj chłopca w prawidła jego drogi,
a nie zejdzie z niej i w starości.
7 Ubogimi kieruje bogaty,
sługą wierzyciela jest dłużnik.
8 Kto sieje zło, zbiera nieszczęście,
kij jego gniewu przepadnie.
9 Błogosławiony, czyj wzrok miłosierny,
bo chlebem dzieli się z biednym.
10 Przepędź szydercę, a kłótnia ustąpi,
ucichnie zatarg i potwarz.
11 Kto kocha czystych sercem,
kto ma wdzięk na wargach - przyjacielem króla.
12 Oczy Pana strzegą rozsądku,
a niweczą mowy wiarołomcy.
13 Leniwy mówi: «Lew jest na drodze:
zginę na środku ulicy».
14 Usta żon cudzych są dołem głębokim:
na kogo Pan się gniewa, ten tam wpadnie.
15 W sercu chłopięcym głupota się mieści,
rózga karności wypędzi ją stamtąd.
16 Uciskać biedaka - to jego bogacić,
bogacza wspierać - to wtrącać go w biedę.

SZCZEGÓLNE POUCZENIA MĘDRCÓW


Wstęp

17 Słowa Mędrców.
Nadstaw ucha i słuchaj słów mędrców,
nakłoń swe serce ku mojej nauce,
18 bo dobrze, gdy w sercu je chowasz,
gdy stale je widać na twoich wargach.
19 Byś ufność swą w Panu pokładał,
chcę wskazać ci dzisiaj twoją drogę.
20 Czy już nie pisałem tobie trzy razy
[słów pełnych] rad i wskazań,
21 by cię nauczyć prawości i prawdy,
byś wiernie zdał sprawę temu, kto cię posłał?

Różne przestrogi

22 Nie okradaj nędzarza, ponieważ jest nędzarzem,
nie uciskaj w bramie biednego,
23 bo Pan rzecznikiem ich sprawy,
wydrze On życie tym, co ich krzywdzą.
24 Nie wiąż się z człowiekiem gniewliwym,
nie obcuj z człowiekiem porywczym,
25 byś do dróg jego nie przywykł
i nie zgotował pułapki na swe życie.
26 Nie bądź z tych, co dają porękę,
co ręczą za [cudze] długi.
27 Jeżeli nie masz czym zapłacić,
po co mają łóżko zabrać spod ciebie?
28 Nie przesuwaj starej miedzy,
ustalonej przez twoich przodków.
29 Widzisz biegłego w swoim zawodzie?
Będzie on stał przed obliczem królów,
a nie przed ludźmi prostymi.